Yeni Makale Yayımı: Trade Openness, Inequality, and Internal Conflict

Yeni araştırma makalem “Trade Openness, Inequality, and Internal Conflict: Global Evidence from a Dynamic Panel Analysis”, Journal of Economic Studies (Emerald Publishing) dergisinde yayımlandı.

📌 DOI: https://doi.org/10.1108/JES-08-2025-0578
📘 Dergi: Journal of Economic Studies (ESCI, Scopus )
📅 Yayın Yılı: 2025
👤 Yazar: Erdem Ateş

---

Çalışmanın Konusu

Bu çalışma, ticari açıklığın iç çatışma riskini nasıl etkilediğini 1999–2022 dönemine ait 126 ülkelik panel veri seti kullanarak incelemektedir.
Ayrıca gelir eşitsizliğinin bu ilişkiyi hangi mekanizmalar üzerinden değiştirdiği iki aşamalı System-GMM yaklaşımıyla analiz edilmiştir.

---

Temel Bulgular

• Ticari açıklık iç çatışma riskini azaltmaktadır.

• Gelir eşitsizliği iç çatışma olasılığını artırmakta, toplumsal ve siyasal gerginlikleri derinleştirmektedir.

• Piyasa yoğunlaşması, demokratik geçişler, dış çatışma riski ve enflasyon da iç çatışmayı artıran etkenlerdir.

• Ticaretin barış getirici etkileri ancak kapsayıcı ve adil iç politika mekanizmalarıyla sürdürülebilmektedir.

---

Çalışmanın Önemi

Bu araştırma, uluslararası ticaret teorisi, siyasal iktisat ve çatışma analizini dinamik panel veri çerçevesinde bir araya getirerek literatüre özgün bir katkı sunmaktadır.

Ayrıca politika yapıcılar için önemli kanıtlar sağlamaktadır:
Küreselleşme, adil gelir dağılımı ile desteklenmediği sürece iç istikrarı garanti etmez.

---

Tam Metin

Makalenin tam metnine aşağıdaki DOI bağlantısından ulaşabilirsiniz:

🔗 https://doi.org/10.1108/JES-08-2025-0578: Ticari Açıklık, Eşitsizlik ve İç Çatışma

Gümrük Kodu Nedir?

Gümrük kodu,uluslararası ticarette mal ve ürünlerin tanımlanması ve sınıflandırılması için kullanılan sayısal bir sistemdir.

Bu kodlar sayesinde:

• Ürünün ne olduğu,

• Hangi vergilere, kotalara veya kısıtlamalara tabi** olduğu,

• İthalat ve ihracat istatistiklerinde hangi kaleme girdiği
  dünya genelinde tek bir ortak dil üzerinden anlaşılır.

ABD-Çin Ticaret Savaşının Yeni Cephesi: Nadir Toprak Elementleri

ABD–Çin Ekseninde Nadir Toprak Elementleri ve Ticaret Savaşı

Amaç: Bu yazımda ABD–Çin ekseninde nadir toprak elementleri (NTE) ve ticareti konusunu tartıştım. Investing.com’da yayınlanan habere göre (İlgili Haber İçin Tıklayınız), Çin kısıtlayıcı şekilde uygulamakta olduğu nadir toprak ihracat lisans sistemini gözden geçirdiğini belirtmiş, ancak ABD’nin bunu “yetersiz gevşeme” olarak değerlendirdiği ifade edilmiştir. Bu yazımda nadir toprak elementlerinin ABD–Çin ticaret savaşının yeni bir cephesi olup olamayacağını inceledim.

---

1) Giriş

Nadir toprak elementleri, akıllı telefonlardan elektrikli araçlara, savunma sistemlerinden yenilenebilir enerji teknolojilerine kadar geniş bir kullanım alanına sahiptir. Çin’in bu stratejik mineraller üzerindeki hâkimiyeti, son yıllarda ABD ile yürüttüğü ekonomik rekabetin önemli bir cephesi hâline gelme potansiyelini barındırmaktadır. Son dönemde Çin’in ihracat kurallarını yeniden düzenleme kararı, bu alandaki jeoekonomik çekişmeyi yeniden gündeme taşımıştır.

---

2) Nadir Toprak Elementleri Nedir? Neden Önemlidir?

Nadir toprak elementleri (NTE), periyodik tablonun lantanitler grubuna dâhil 15 element ile birlikte itriyum ve skandiyumdan oluşan toplam 17 elementlik bir gruptur. Doğada bol miktarda bulunmalarına rağmen, düşük yoğunlukta ve karmaşık mineraller içinde dağılmış hâlde olduklarından ekonomik olarak çıkarılmaları ve saflaştırılmaları zordur. Neodim, disprosyum, terbiyum ve praseodim gibi elementler, elektrikli araç motorları, rüzgâr türbinleri ve savunma teknolojileri gibi stratejik sektörlerde vazgeçilmez girdilerdir. Bu nedenle nadir topraklar, dijitalleşme ve yeşil dönüşüm süreçlerinin temel bileşenleri arasında yer almaktadır.

Küresel Ticarette Yeni Dönem: Korumacı Tedbirlerin Yükselişi

 🌍 Küresel Ticarette Yeni Dönem: Korumacı Tedbirlerin Yükselişi

Küresel ticarette korumacı tedbirler hızla artıyor ve bu durum dünya ticaret hacmi üzerinde ciddi bir olumsuz baskı oluşturuyor. Günümüzde birçok ülke, farklı ekonomik ve jeopolitik nedenlerle dış ticarette çeşitli korumacı önlemler uygulamaktadır.

🔒 Korumacı Tedbir Nedir?

Dış ticarette korumacı tedbirler (protectionist measures), bir ülkenin yerli üreticilerini yabancı rekabete karşı korumak amacıyla ithalatı sınırlayan veya zorlaştıran önlemleridir.
Temel hedef, yerli sanayiyi desteklemek, işsizliği önlemek, ödemeler dengesi açığını azaltmak veya stratejik sektörleri korumaktır.

⚙️ Korumacılığın Yükseliş Nedenleri

Günümüzde ortaya çıkan bu eğilimin iki temel nedeni bulunmaktadır:

1️⃣ Rusya-Ukrayna Savaşı Sonrası Yaptırımlar
Rusya’nın Ukrayna’yı işgali sonrasında, başta Avrupa Birliği olmak üzere birçok ülke Rusya Federasyonu’na yönelik ekonomik yaptırımlar uygulama kararı almıştır. Bu durum, küresel ölçekte karşılıklı ticari yaptırımların yayılmasına neden olmuştur.

2️⃣ ABD’de Trump Döneminin Geri Dönüşü