Gümrük Kodu Nedir?

Gümrük kodu,uluslararası ticarette mal ve ürünlerin tanımlanması ve sınıflandırılması için kullanılan sayısal bir sistemdir.

Bu kodlar sayesinde:

• Ürünün ne olduğu,

• Hangi vergilere, kotalara veya kısıtlamalara tabi** olduğu,

• İthalat ve ihracat istatistiklerinde hangi kaleme girdiği
  dünya genelinde tek bir ortak dil üzerinden anlaşılır.

🧩 Teknik Tanım:

Gümrük kodu, Dünya Gümrük Örgütü (World Customs Organization - WCO) tarafından geliştirilen Harmonized Commodity Description and Coding System (HS) temelinde oluşturulmuştur.

Bu sistem:

• 6 haneli uluslararası temel kodu,

• Ülkelerin kendi detay düzeylerini ekleyebildiği 8, 10, 12 haneli ulusal kodları içerir.

🧭 Gümrük Kodunun Amacı:

1. Vergi ve gümrük oranlarını belirlemek

2. İthalat/ihracat kısıtlamalarını ve izinleri tanımlamak

3. Dış ticaret istatistiklerini oluşturmak

4. Serbest ticaret anlaşmalarında menşe kurallarını uygulamak

5. Ticaret politikası önlemlerini (anti-damping, kota, gözetim vb.) yönetmek

🌍 Kısaca:

“Gümrük kodu, ürünlerin uluslararası ticarette kimlik numarasıdır.”
Nasıl ki bir kişinin kimlik numarası varsa, bir malın da dünyadaki ticaret sisteminde Gümrük kodu vardır.

🌍 Gümrük Kodları Rehberi

HS Kodu (Harmonized System)

• 6 haneden oluşur.

• Dünya Gümrük Örgütü (WCO) tarafından yönetilir.

• Tüm ülkelerde temel sınıflandırma standardı olarak kullanılır.

CN Kodu (Combined Nomenclature)

• HS koduna 2 hane eklenerek AB içinde 8 haneye çıkar.

• AB ülkeleri arasındaki dış ticaret istatistiklerinde ve gümrük tarifelerinde kullanılır.

TARIC (Integrated Tariff of the European Communities)

• CN koduna 2 ek hane eklenerek 10 haneye ulaşır.

• AB’nin anti-damping vergileri, kota uygulamaları ve ticaret politikası önlemleri hakkında detaylı bilgi sağlar.

GTİP (Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu)

• Türkiye’de kullanılan tarife sistemidir.

• 12 haneye kadar detaylandırılmıştır.

• Ticaret Bakanlığı tarafından yayımlanan “Türk Gümrük Tarife Cetveli”ne dayanır.

HTSUS (Harmonized Tariff Schedule of the United States)

• ABD’de ithalat için kullanılan tarifedir.

• HS koduna 4 ek hane eklenerek 10 haneli hale gelir.

EZT (Elektronischer Zolltarif)

• Almanya’nın ulusal elektronik gümrük tarife sistemidir.

• AB’nin TARIC verilerini temel alır ancak ülkeye özel ek düzenlemeler içerir.

🌐 Diğer Gümrük Kod Sistemleri ve Uzantıları

🔹 1. ASEAN (Güneydoğu Asya)

AHTN – ASEAN Harmonized Tariff Nomenclature

• HS kodunun ASEAN ülkeleri için 8 haneli versiyonudur.

• Malezya, Endonezya, Tayland, Filipinler, Vietnam gibi ülkelerde geçerlidir.

• Bölge içi ticaret istatistiklerinin uyumlu olmasını sağlar.

🔹 2. Japonya

HSJ – Japan Harmonized System

• 9 veya 10 haneli kodlardan oluşur.

• Japonya Gümrük İdaresi tarafından belirlenir.

• HS sistemine sadık kalır ama bazı ülkeye özgü tarife alt bölümleri içerir.

🔹 3. Çin

HSCH / CCCN – Customs Cooperation Council Nomenclature (China)

• Çin Halk Cumhuriyeti’nde kullanılan sistem.

• 13 haneli detaylı yapıya kadar genişler.

• HS tabanlı olup ihracat/ithalat vergileri, kota ve kısıtlama bilgilerini içerir.

🔹 4. Kanada

HSCA / Canadian Customs Tariff

• HS koduna 2 veya 4 hane eklenir (8 veya 10 haneli).

• Kanada İstatistik Kurumu’nun dış ticaret verilerinde kullanılır.

🔹 5. Güney Kore

KCS – Korea Customs Service Tariff

• 10 hanelidir.

• HS temellidir ve “KCS Tariff Database” üzerinden sorgulanabilir.

• Özellikle yüksek teknoloji ürünlerinde alt sınıflandırma farkı bulunur.

🔹 6. Avustralya / Yeni Zelanda

HTS / Customs Tariff Working Tariff Code

• 8 ila 10 haneli.

• HS esaslı ama tarife alt kalemleri ithalat vergileriyle ilişkilidir.

🔹 7. Rusya ve Avrasya Ekonomik Birliği (EAEU)

EAEU CN / TN VED (ТН ВЭД ЕАЭС)

• HS’ye dayalı 10 haneli kodlama sistemi.

• Rusya, Belarus, Kazakistan, Kırgızistan ve Ermenistan tarafından ortak kullanılır.

🔹 8. Hindistan

ITC(HS) – Indian Trade Classification (Harmonized System)

• 8 hanelidir.

• İthalat ve ihracat tarifeleri ayrı listelerde yer alır.

• Hindistan Ticaret Bakanlığı tarafından yayımlanır.